News:
Van Abbemuseum haalt omstreden Kandinsky van de muur: ‘Doet vermoeden dat er iets te verbergen is’
Mark Wijdeven
EINDHOVEN - Het Van Abbemuseum in Eindhoven heeft stilletjes een van de pronkstukken van de muur gehaald. Het schilderij Zicht op Murnau met kerk van de Russische schilder Wassily Kandinsky, waarover al jaren gesteggeld wordt omdat het vermoedelijk gaat om naziroofkunst, is niet meer te bewonderden. De Joodse familie die het doek heeft opgeëist, weet officieel van niks en reageert verbaasd.
Zicht op Murnau met kerk van Wassily Kandinsky
Het Van Abbemuseum bevestigt dat het schilderij van Kandinsky niet is opgenomen in de nieuwe collectiepresentatie die in september werd geopend.
,,Het werk blijft voorlopig in het depot. In de collectiepresentatie kan maar een beperkt deel van de totale collectie getoond worden. Het is gebruikelijk om werken die lang op zaal zijn geweest niet terug te laten keren in de nieuwe collectiepresentatie’’, aldus een verklaring.
De mogelijk problematische herkomstgeschiedenis heeft geen rol gespeeld bij het besluit. ,,De keuze is op artistiek inhoudelijke gronden gemaakt’’, staat in het antwoord op vragen. Er is bovendien rekening gehouden met de conditie van het schilderij. ,,Als werken lang op zaal hangen is voor het behoud van het werk ook goed ze even niet te tonen.’’
Bijzondere timing
De timing is desondanks bijzonder. Twee jaar geleden weigerde het museum het schilderij nog weg te halen toen dat werd gevraagd door een stichting die musea en de overheid aanspoort om internationale afspraken over roofkunst na te komen. De druk op het museum is sindsdien alleen maar verder opgevoerd omdat minister Ingrid van Engelshoven beoordelingscriteria over de teruggave van oorlogskunst vereenvoudigde en versoepelde.
Voor de de gemeente Amsterdam was het reden om een schilderij van Kandinsky uit het Stedelijk Museum al uit eigen beweging af te geven aan de erfgenamen van de voormalige Joodse eigenaren.
Er gaan ook geruchten dat recent nog extra bewijs is gevonden dat de Kandinsky van het Van Abbemuseum is geroofd door de nazi’s. En het is bekend dat museumdirecteur Charles Esche met de kwestie in zijn maag zit.
Vage dooddoener
De artistiek inhoudelijke redenen die het museum nu noemt, zijn voor hoogleraar Musea, Collecties en Samenleving Pieter ter Keurs van de Universiteit Leiden maar ‘vaag’. ,,Het is een beetje een dooddoener. Het roept alleen maar meer vragen op en doet vermoeden dat er iets te verbergen is’’, zegt hij.
Het is volgens hem vreemd om een pronkstuk van de muur te halen. Zeker als er vanwege discussie aandacht voor is, trekt een schilderij extra bezoek. ,,En als het museum het verwijdert om discussie uit de weg te gaan lijkt mij dat een slechte reden. Een museum mag dat debat nooit uit de weg gaan.’’
Ook de erfgenamen van het Joodse kunstverzamelaarsechtpaar die het olieverfschilderij officieel hebben opgeëist, plaatsen vraagtekens bij de beslissing van het museum. Ze zijn niet officieel geïnformeerd en ook dat wekt verbazing. ,,Ik hoorde het via-via’’, reageert de Amsterdamse achterkleindochter Hester Bergen namens de familie. ,,We hadden zomaar voor een onaangename verrassing kunnen komen staan als we het museum een keer willen bezoeken.’’
De gemeente Eindhoven heeft het betwiste schilderij sinds 1951 in het bezit. Toenmalig directeur Edy de Wilde van het Van Abbemuseum kocht het destijds van een handelaar waarvan bekend was dat hij roofkunst verkocht. De erfgenamen van het Joodse kunstverzamelaarsechtpaar Stern-Lippmann maken sinds 2015 officieel aanspraak op het doek. Ze hebben hun hoop gevestigd op nader onderzoek door de Restitutiecommissie die in Nederland onderzoek doet naar roofkunst.
English translation:
Van Abbemuseum removes controversial Kandinsky from the wall: 'Suggests that there is something to hide'
EINDHOVEN - The Van Abbemuseum in Eindhoven has quietly removed one of the showpieces from the wall. The painting View of Murnau with Church by the Russian painter Wassily Kandinsky, which has been the subject of disputes for years because it presumably concerns Nazi looting, can no longer be admired. The Jewish family that claimed the canvas officially knows nothing and is surprised.
The Van Abbemuseum confirms that Kandinsky 's painting is not included in the new collection presentation that opened in September .
The work will remain in the depot for the time being. Only a limited part of the total collection can be shown in the collection presentation. It is customary not to include works that have been on display for a long time in the new collection presentation," said a statement.
The potentially problematic provenance history played no role in the decision. ,,The choice was made on artistic substantive grounds'', is the answer to questions. The condition of the painting has also been taken into account. "If works are hanging in the room for a long time, it is also good not to show them for the preservation of the work."
Special timing
The timing is nevertheless special. Two years ago, the museum refused to remove the painting when asked to do so by a foundation that encourages museums and the government to comply with international agreements on looted art. Since then, the pressure on the museum has only increased further because Minister Ingrid van Engelshoven simplified and relaxed assessment criteria for the return of war art.
For the Municipality of Amsterdam this was the reason for voluntarily handing over a painting by Kandinsky from the Stedelijk Museum to the heirs of the former Jewish owners .
There are also rumors that additional evidence has recently been found that the Kandinsky was robbed from the Van Abbemuseum by the Nazis. And it is known that museum director Charles Esche has a problem with the matter.
The artistic reasons that the museum now mentions are only 'vague' for Professor of Museums, Collections and Society Pieter ter Keurs of Leiden University. “It's a bit of a killer. It just raises more questions and suggests there's something to hide," he says.
According to him, it is strange to remove a showpiece from the wall. A painting attracts extra visitors, especially if it attracts attention due to discussion. “And if the museum removes it to avoid discussion, I think that's a bad reason. A museum should never shy away from that debate.”
The heirs of the Jewish art collector couple who have officially claimed the oil painting also question the museum's decision. They have not been officially informed and that is also surprising. ,,I heard it via-via'', Amsterdam's great-granddaughter Hester Bergen responds on behalf of the family. "We could have just been in for an unpleasant surprise if we wanted to visit the museum."
The municipality of Eindhoven has owned the disputed painting since 1951. The then director Edy de Wilde of the Van Abbemuseum bought it at the time from a dealer who was known to sell looted art. The heirs of the Jewish art collector couple Stern-Lippmann have officially claimed the canvas since 2015. They have pinned their hopes on further investigation by the Restitutions Committee, which is investigating looted art in the Netherlands.
https://www.ed.nl/eindhoven/van-abbemuseum-haalt-omstreden-kandinsky-van-de-muur-doet-vermoeden-dat-er-iets-te-verbergen-is~a29077ff/