News:

(English translation below)

Het schilderij ‘Bild mit Häusern’ van Kandinsky mag van de rechter in het Stedelijk blijven. De advocaat van de erfgenamen vertelt in Trouw dat de erfgenamen in hoger beroep gaan. Maar hij verdraait en verzwijgt de zorgvuldig door de Restitutiecommissie  vastgestelde  feiten, aldus Fred Hammerstein, oud-voorzitter van deze commissie. 

Het schilderij ‘Bild mit Häusern’ mag in het Stedelijk Museum blijven. Het museum hoeft het van de rechter niet terug te geven aan de erfgenamen van de oorspronkelijke eigenaar (Trouw, 17 december). De familie gaat in hoger beroep, haar advocaat Axel Hagedorn geeft in Trouw een te beperkte weergave van de feiten.

Hoe zit het precies? ‘Bild mit Häusern’ van Kandinsky is waarschijnlijk door Robert Lewenstein geërfd van zijn moeder. Hij was in gemeenschap van goederen gehuwd met Irma Klein. In 1940 is Robert voor de nazi’s gevlucht naar de VS. Het schilderij is nadien verkocht op een veiling in Amsterdam. Er zijn geen aanwijzingen gevonden dat dit onder dwang is gebeurd, mogelijk wel onder dwang van de omstandigheden. Na de oorlog is Robert van Irma gescheiden en toen werd het schilderij bij de boedelscheiding haar eigendom. Dat zegt de Restitutiecommissie van het ministerie van onderwijs, cultuur en wetenschap, die oordeelt over mogelijke roofkunst uit de oorlog. Irma had contacten met het Stedelijk en zij wist dat het schilderij er terechtgekomen was, maar heeft het nooit geclaimd. Ze benoemde een Portugese vriendin tot haar erfgename.

De Restitutiecommissie is na afweging van de omstandigheden tot de conclusie gekomen dat deze erfgename geen recht heeft het schilderij van de gemeente op te eisen. Het staat niet zonder meer vast dat Irma het tegen haar wil heeft verkocht (dit was onzeker), zij heeft zelf geen pogingen gedaan het schilderij terug te krijgen (hoewel dat had gekund), het schilderij is al heel lang in de collectie van het museum, dat te goeder trouw was bij de aankoop, en is een essentieel onderdeel van die collectie. De Portugese erfgename heeft geen enkele emotionele of intense band met het schilderij.

Geen morele verplichting

Dit laatste is niet een onbetekenende factor. Het gaat immers om herstel van ernstig onrecht ten opzichte van de oorspronkelijke eigenaar. De erfgename van Irma Klein staat hier helemaal buiten. Ten opzichte van haar is er geen morele verplichting om eventueel onrecht goed te maken. De familie Lewenstein kan (volgens het advies) niet meer als de rechthebbende worden beschouwd na de boedelscheiding. Het staat allerminst vast dat Robert het schilderij in 1940 (onder dwang) heeft verkocht.

Advocaat Hagedorn verzwijgt of verdraait de door de Restitutiecommissie zorgvuldig vastgestelde feiten. Hij houdt tegen beter weten in vol dat vier leden van de commissie niet onafhankelijk waren. Bezwaren daarover wilde hij niet aan de rechtbank bekendmaken. Daarmee brengt hij nodeloos schade toe aan het werk van een commissie die de belangrijke opdracht heeft zo veel mogelijk recht te doen aan de slachtoffers van het naziregime en hun nabestaanden. De rechtbank heeft in haar vonnis deze week zijn ongefundeerde beweringen van de hand gewezen.

English translation

The painting 'Bild mit Häusern' by Kandinsky is allowed by the judge to remain in the Stedelijk. The heirs' lawyer tells us in Trouw that the heirs are appealing. But he twists and conceals the facts carefully established by the Restitutions Committee, according to Fred Hammerstein, former chairman of this committee.

The painting 'Bild mit Häusern' is allowed to remain in the Stedelijk Museum. The museum does not have to return it to the heirs of the original owner (Trouw, December 17). The family appeals, her lawyer Axel Hagedorn gives a too limited account of the facts in Trouw.

What is the exact situation? Bild mit Häusern' by Kandinsky was probably inherited by Robert Lewenstein from his mother. He was married with a community of property to Irma Klein. In 1940 Robert fled to the U.S. from the Nazis. The painting was subsequently sold at an auction in Amsterdam. No indications were found that this was done under circumstances of duress. After the war Robert divorced Irma and the painting became her property when the estate was divided. That is what the Restitutions Committee of the Ministry of Education, Culture and Science says, which assesses possible looted art from the war. Irma had contacts with the Stedelijk and she knew that the painting had ended up there, but never claimed it. She named a Portuguese friend as her heir.

After considering the circumstances, the Restitutions Committee came to the conclusion that this heir had no right to claim the painting from the Municipality. It is not a foregone conclusion that Irma sold it against her will (this was uncertain), she did not attempt to recover the painting herself (although she could have done so), the painting has been in the museum's collection for a very long time, which was in good faith when it was purchased, and is an essential part of that collection. The Portuguese heir has no emotional or intense connection with the painting.

No moral obligation

The latter is not an insignificant factor. After all, it is about redressing serious injustice towards the original owner. The heir of Irma Klein is completely out of this. There is no moral obligation to make good any injustice towards her. The Lewenstein family can (according to the opinion) no longer be regarded as the rightful claimant after the separation of the estate. It is by no means certain that Robert sold the painting (under duress) in 1940.

Lawyer Hagedorn conceals or distorts the facts carefully established by the Restitutions Committee. Against his better judgment, he maintains that four members of the Committee were not independent. He did not want to disclose any objections about this to the court. In doing so, he unnecessarily damages the work of a committee whose important task is to do justice as much as possible to the victims of the Nazi regime and their next of kin. In its verdict this week, the court rejected his unsubstantiated claims.